Program Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej – tematem konferencji posłów Koalicji Obywatelskiej!

Na lata 2025–2026 zaplanowano łączne nakłady w wysokości 34 miliardów złotych, co stanowi ok. 0,3 proc. PKB rocznie. Celem programu jest budowanie odporności społecznej, zwiększenie gotowości instytucji państwowych i samorządowych oraz realne przygotowanie kraju na różnego rodzaju kryzysy – od katastrof naturalnych po zagrożenia o charakterze militarnym i hybrydowym.

- Ta ustawa wprowadza organy ochrony ludności , którymi między innymi są samorządy. To lokalne ośrodki najlepiej wiedzą na co przeznaczyć środki i gdzie modernizować obiekty zbiorowej ochrony. Dodatkowo stworzyliśmy poradnik bezpieczeństwa, który niedługo zostanie rozesłany do wszystkich mieszkańców Polski, aby wiedzieli, jak sobie radzić w sytuacjach zagrożenia - przekazała posłanka Elżbieta Gapińska.

- Dodatkowo przeznaczona zostanie cała pula środków na szkolenia, edukację. Właśnie wracamy. Te wszystkie działania dają szanse na odbudowanie systemu, który tak jak wspomnieliśmy od czasów zimnej wojny przestał funkcjonować. Naszym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa Polakom w czasie zarówno działań wojennych jak i w czasie klęsk żywiołowych. Stąd cały ten system i odbudowa korpusu obrony cywilnej - dodał Adam Krzemiński.

Program OLiOC wprowadza spójny system ochrony ludności, w którym istotną rolę pełnią samorządy – gminy, powiaty, miasta na prawach powiatu oraz wojewodowie. To właśnie na poziomie lokalnym najlepiej rozpoznawane są realne potrzeby mieszkańców, zagrożenia oraz możliwości inwestycyjne.

Ustawa wskazuje organy odpowiedzialne za organizację miejsc schronienia – są nimi m.in. wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast, starostowie oraz wojewodowie. Program zakłada zarówno modernizację istniejących schronów, jak i budowę nowych obiektów zbiorowej ochrony, przystosowanych do współczesnych zagrożeń.

Na budowę, remonty i modernizację obiektów zbiorowej ochrony przewidziano:

• blisko 2,4 mld zł w 2025 r.,
• blisko 3,6 mld zł w 2026 r.

Środki te pozwolą na gruntowne remonty schronów, adaptację budynków (np. szkół, obiektów publicznych) oraz tworzenie nowych miejsc doraźnego schronienia. Celem ustawowym jest zapewnienie miejsc ochronnych dla:

• co najmniej 50 proc. ludności w miastach (w tym 25 proc. w budowlach ochronnych),
• 25 proc. ludności poza miastami (w tym 15 proc. w budowlach ochronnych).

Dotacje na dostosowanie obiektów mogą sięgać nawet 100 proc. kosztów inwestycji.

Środki w ramach Programu OLiOC są przekazywane województwom według jasnych kryteriów:

• liczby mieszkańców,
• stopnia urbanizacji,
• realizacji zadań w ramach programu "Tarcza Wschód" (zwiększone finansowanie).

Do połowy października 2025 r.:

• podpisano niemal 6,3 tys. umów,
• na kwotę blisko 3,8 mld zł,
• zawarto umowy w ramach OLiOC na ponad 1,9 mld zł.

Każde województwo otrzymało środki dopasowane do lokalnych potrzeb, a Warszawa została wyodrębniona jako osobna jednostka ze względu na skalę ludności i koncentrację infrastruktury krytycznej.

Jednym z kluczowych elementów programu jest Poradnik Bezpieczeństwa – praktyczna "pigułka wiedzy" dla obywateli, pokazująca:

• jak reagować w sytuacjach kryzysowych,
• jak się przygotować,
• jak przetrwać w przypadku zagrożenia.

Poradnik stanowi podstawę budowy odporności społecznej i wkrótce w wersji papierowej trafi do wszystkich gospodarstw domowych w Polsce.

Równolegle prowadzone są prace nad:

• modernizacją systemów alarmowania, ostrzegania i powiadamiania ludności – również na potrzeby zagrożeń nocnych,
• rozwojem Bezpiecznej Łączności Państwa,
• stworzeniem aplikacji alarmowej, umożliwiającej szybkie sprawdzenie lokalizacji schronów i miejsc doraźnego schronienia.

Rozwiązania te powstają m.in. w oparciu o doświadczenia państw, które na co dzień mierzą się z zagrożeniami hybrydowymi.