OZN – "Aby Polskę podnieść wyżej" – współczesny felieton historyczny

W warszawskiej prasie zanotowano pogłoskę, że w tonie organizacji Obozu Zjednoczenia Narodowego toczy się dyskusja nad systemem rządzenia. Jedna koncepcja, wysuwana przez tzw. grupę pułkowników, zmierza do oparcia systemu rządzenia na monopartii, którą ma być OZN. Drugi projekt, popierany przez sfery wojskowe, przewiduje jak najdalej idącą współpracę z istniejącymi ugrupowaniami politycznymi na płaszczyźnie konsolidacji narodowej w celu obrony państwa.

Porozumienie z przedstawicielami organizacji ma być przeprowadzone w ciągu bieżącego roku. W razie nie powodzenia tej akcji OZN przybrałby postać monopartii.

W dniu 19 marca 1937 Ignacy Mościcki wygłosił przez radio przemówienie, poświęcone pamięci śp. Marszałka Piłsudskiego. Podczas przemówienia obecny był marsz. Śmigły Rydz.

Rydz-Śmigły poszukując politycznego oparcia dla swojej grupy zlecił Adamowi Kocowi opracowanie programu politycznego nowego ugrupowania i powstał prorządowy Obóz Zjednoczenia Narodowego (OZN). Zapleczem Rydza stać się miała nowa polityczna struktura obozu rządzącego. Organizację spełniającej to zadanie partii zlecił 45-letniemu prezesowi Banku Polskiego, płk. Kocowi. Legionista, bohaterski żołnierz roku 1920, wojskowy, parlamentarzysta i publicysta. "Aby Polskę podnieść wyżej" – tym hasłem miała kierować się nowa organizacja.

Dając wytyczne dla tej działalności, zapewnił jej marszałek równocześnie swoje stałe poparcie i opiekę. W ten sposób powstała deklaracja pułkownika Koca, powołująca do życia Obóz Zjednoczenia Narodowego. W lutym 1937 r. płk Adam Koc, komendant naczelny Związku legionistów Polskich i poseł, ogłosił powstanie Obozu Zjednoczenia Narodowego, zwanego potocznie Ozonem. Była to sanacyjna organizacja polityczna, mająca skupić społeczeństwo wokół armii oraz Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego.

W październiku 1937 r. doszło do przesilenia, gdy zwolennicy Koca próbowali powołać nowy rząd bez ministrów Mościckiego. Pojawiły się plotki o planach przeprowadzenia przewrotu. Kontrakcja umiarkowanego skrzydła sanacji doprowadziła do odwrotu od koncepcji totalitarnych.

Maria Dąbrowska (pisarka) w dzienniku : Po południu słuchamy przez radio Koca z jego programem […]. Całą deklarację wygłosił jak sierżant okólnik biurowy. Nudne, suche truizmy, ogólniki, frazesy […]. Moc ludzi, słuchając tej bredni, miało tęgą ucztę mimowolnego humoru. I takie to niepolskie, ślepe naśladownictwo hitleryzmu.

Z Odezwy Stronnictwa Ludowego proklamującej 10-dniowy strajk chłopski: Strajk ten nie jest wymierzony przeciw jakiejkolwiek innej warstwie społecznej, nie ma na celu wygłodzenia miast, ale jest manifestem za koniecznością likwidacji systemu sanacyjnego w Polsce i przywróceniem obywatelowi praw mu przynależnych i do życia koniecznych. […]

[Żądamy] Przywrócenia pełni praw dla wszystkich byłych więźniów brzeskich z Wincentym Witosem na czele. Zmiany konstytucji i ordynacji wyborczej do ciał parlamentarnych i samorządowych. […] Ustroju demokratycznego dla Polski i nowych, uczciwych wyborów

Gen. Marian Kukiel w liście do Ignacego Jana Paderewskiego (byłego premiera, jednego z liderów Frontu Morges): Strajk zakończony po dziesięciu dniach. Chłop dał dowód zadziwiającej dyscypliny. Ale w umysłach chłopskich ugruntowało się przekonanie, że trzeba było […] walczyć aż do zwycięstwa. […]Po drugiej stronie – rządowej – inwektywy i pogróżki maskują wielką ponoć konsternację, niepokój, niepewność i postępujące rozbicie. Jeszcze bodaj nie ustalono jaką dalej iść drogą. […] Nie ma widoków, by zdecydowano się na wyciągnięcie uczciwie ręki do opozycji.

W Płocku mieszkańcy z zainteresowaniem śledzili poczynania w kierunku zorganizowania Obozu Zjednoczenia Narodowego (OZN). Czyniono już przygotowania celem utworzenia zarządu O.Z.N-u płockiego. Toczyły się rozmowy z poszczególnymi osobami, które upatrzone są do kierownictwa. Wymieniane były m.in. następujące osoby: dyr. Wł. Wróbel, dr. A. Beczkowicz, St. Hajdukiewicz, ks. prof. Poszwa, wiceprezydent Al. Wernik, rej. A. Wilczyński, sędzina Cichocka, prof. Wyczałkowski.

W marcu 1937 r. jako prezes Związku Legionistów i sanacyjny wiceprezydent Aleksander Wernik zorganizował zebranie założycielskie Obozu Zjednoczenia Narodowego powiatu płockiego. Wkrótce potem włączył się w organizację struktur OZN na terenie miasta i powiatu, wchodząc do dwudziestoosobowej Rady Powiatowej OZN.

Zarząd OZN: Al. Wernik prezes, Włodarzewski wiceprezesem, Jan Szpunar jako sekretarz, kpt. Józef Szymański i Jan Mariański. Przewodniczącym komisji rewizyjnej został Lucjan Żychliński.

"Aby Polskę podnieść wyżej", "Aby Polska rosła w siłę, a Polacy żyli coraz lepiej" Hasła podobne, inne czasy, inni ludzie je ogłosili, ale cel jest jeden - "horyzontalny charakter" – znaczy płaski, jednomyślny, bez odchyleń w żadną stronę. To lepsze niż "charakter wertykalny" bo skończyło by się upadkiem z góry na dół.